รหัสพรรณไม้: 7-51000-003-072

ชื่อพื้นเมือง : มะขามเทศ (ภาคกลาง)

ชื่อสามัญ : Madras Thorn, Manila Tamarind

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Pithecellobium dulce (Roxb.) Benth.

ลักษณะวิสัย :

ลักษณะเด่นของพืช : ลำต้น สูงได้มากกว่า 10 ม. ไม้ยืนต้น หรือไม้พุ่ม ไม่ผลัดใบ แตกกิ่งก้านสาขาได้มาก กิ่งเล็กค่อนข้างกลม ผิวเกลี้ยง ใบ ใบประกอบ 2 ใบ และออกเป็นคู่ หูใบมีลักษณะเป็นหนามแหลม เป็นคู่ยาว 4-10 มม. แกนกลางของช่อใบยาว 1.0-2.5 ซม. ก้านช่อใบย่อยยาวได้ถึง 7.5 ซม. และที่ปลายซึ่งอยู่ตรงกลางระหว่างใบย่อย มีหูใบซึ่งมีลักษณะเป็นหนามสั้นๆ 1 อัน ใบย่อยซึ่งออกเป็นคู่หรือ 2 ใบเรียงตรงกันข้ามไม่มีก้าน ใบรูปไข่เบี้ยวหรือสองข้างไม่เท่ากัน กว้าง 1-2 ซม. ยาว 1.5-3.5 ซม. ปลายโค้งแบบครึ่งวงกลมหรือโค้งมนเล็กน้อย หรือปลายแหลม โคนสอบแคบและโค้งมน ขอบใบเรียบ ผิวใบเกลี้ยง ดอก ออกเป็นช่อกระจุกแยกแขนง ที่บริเวณข้อติดกับก้านใบ ช่อดอกยาวได้ถึง 10 ซม. ก้านช่อดอกยาว 1-2 ซม. มีขนละเอียดปกคลุม ดอกย่อยสมบูรณ์เพศรวมเป็นกลุ่ม 15-20 ดอกในแต่ละช่อย่อย กลีบเลี้ยงเชื่อมกันเป็นหลอดยาวประมาณ 1.5 มม. กลีบดอกเชื่อมกันเป็นหลอดยาว 3.5 มม. ก้านชูอับเรณูมีจำนวนมาก สีขาว ผล เป็นฝักยาวและโค้งงอ แบนข้างเล็กน้อย กว้าง 0.8-1.2 ซม. ยาว 5-8 ซม.เปลือกหุ้มค่อนไปทางหนา ผิวเรียบ เมื่อแก่สีขาวถึงสีน้ำตาลอมแดง เนื้อในสีขาวค่อนข้างฝ้าม หุ้มเมล็ดเป็นปล้อง ๆ เมล็ด เมล็ดรูปไข่รีค่อนไปทางแบน ขนาดโดยประมาณกว้าง 7 มม. ยาว 9 มม. หนา 2 มม. ผิวสีดำเป็นมันเลื่อม

ประโยชน์ : อาหาร,สมุนไพร,พืชประดับ,พืชใช้เนื้อไม้,พืชให้ร่มเงา ผล เนื้อในผลหรือฝักสด – บรรเทาอาการโรคเบาหวาน ลดอาการแสบแผล และรักษาแผลในกระเพาะอาหาร ช่วยลดกรดในกระเพาะอาหาร ช่วยบำรุงร่างกาย ช่วยให้กระปรี่กระเปร่า มีกำลังช่วยส่งเสริมการทำงานของระบบประสาท ช่วยเสริมสร้างการสร้าง และซ่อมแซมกระดูก ทั้งต้น ต้มดื่มแก้อาการปวดท้อง