รหัสพรรณไม้: 7-51000-003-003
ชื่อพื้นเมือง : มะต้อง มะตื๋น (ภาคเหนือ)/ กระท้อน (ภาคกลาง)
ชื่อสามัญ : Santol
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Sandoricum koetjape (Burm.f.) Merr.
ลักษณะวิสัย :
ลักษณะเด่นของพืช : ลำต้น เป็นไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ 10-25 ม. ลำต้นเปลาตรง เรือนยอดเป็นพุ่มทึบรูปไข่ ลำต้นมักเป็นพูพอน เปลือกลำต้น ชั้นนอกเป็นสีน้ำตาลออกชมพู เปลือกในสีชมพู ใบ เป็นใบประกอบ มีใบย่อย 3 ใบ แผ่นใบเป็นรูปไข่ รูปรี สีเขียวเมื่อแก่จะเป็นสีแดง ความกว้าง 6-15 ซม. ยาว 8-15 ซม. โคนใบมน ปลายใบเรียวแหลม หลังใบเป็นคลื่น มีนวลปกคลุม ท้องใบมีเส้นใบนูนเห็นได้ชัด ขอบใบเรียบเป็นคลื่น ดอก ออกเป็นช่อตามซอกใบ ดอกมีกลิ่นหอม ยาว 10-15 ซม. มีดอกย่อยจำนวนมาก กลีบเลี้ยง 5 กลีบ มีขนหนาด้านนอก กลีบดอกมีสีเหลืองแกมเขียว กลีบบานแยกแผ่ออก จำนวน 5 กลีบ ยาว 1 ซม. เกสรเพศผู้ 10 อันเชื่อมติดกัน เป็นหลอด ผล ผลสดรูปกลม อาจมีจุกผลที่ขั้วหรือไม่มีก็ได้ เมื่อสุกมีสีเหลือง ผิวมีขนแบบกำมะหยี่ เนื้อนิ่ม ฉ่ำน้ำ รสหวานอมเปรี้ยว เมล็ด มี 2-5 เมล็ด รูปกลมรี มีเยื้อหุ้มที่เกิดจากเปลือกหุ้มเมล็ด
ประโยชน์ : อาหาร,สมุนไพร,พืชใช้เนื้อไม้ เปลือกต้น มีรสเปรี้ยวเย็นฝาด นำมาต้มน้ำอาบ ช่วยรักษาโรคผิวหนัง หรือดื่มแก้พิษงู แก้ท้องเสีย ใบ มีรสเปรี้ยวเย็นฝาด ใช้ต้มอาบแก้ไข้ ใช้ขับเหงื่อ ผล แก้บวมและขับพยาธิ เนื้อไม้ แข็งและมีคุณภาพดี จึงใช้สร้างบ้านหรือทำเฟอร์นิเจอร์ต่างๆ ได้
ลักษณะวิสัย
ลำต้น
ใบ
ดอก/ช่อดอก
ผล/เมล็ด